दाम्पत्य यौन समानताको पक्ष

आफ्नो पुस्तक, पुस्तक मेन्युअलको माध्यमबाट चर्चित भएकी विख्यात लेखिका मारबेल मागल मार्गन, यौन समानताको कट्टर समर्थक हुन् । १९७४ मा प्रकाशित उक्त पुस्तकको बिक्रीले बाइबलको बिक्री कीर्तिमानसमेत तोडेको थियो । ऐतिहासिक दृष्टिकोणबाट महत्त्वपूर्ण उक्त पुस्तकअनुसार विवाहको सफलता श्रीमतीमाथि निर्भर गर्छ, न कि श्रीमान्माथि । स्वाभाविक रूपमा पुरुषहरू महिलामाथि हावी हुन चाहन्छन्, महिलाहरू भने यसमा तटस्थ रहन्छन् ।







जीवनलाई गुलाफको फूलको बिछ्यौना मान्ने आदर्श गृहिणीहरू उनीहरूका श्रीमान् आरामसित त्यो बिछ्यौनामा सुतुन भन्ने चाहन्छन् । यस्ता महिलाहरू नारीवादी आन्दोलनमा विश्वास गर्दैनन् । यसको ठीकविपरीत महिला आन्दोलनमा विश्वास राख्ने महिलाहरू आफ्नो पारिवारिक जीवनलाई त्यति प्राथमिकता दिर्दैनन् । लेखिका मारबेलका अनुसार यी दुवैखाले महिला आज अतीत बनिसकेका छन् । मार्गनको सल्लाह छ— महिलाहरूले सहभागिताको अवसर पाउनुपर्छ ।






यो सत्य हो कि विवाहको केही महिनापछि दम्पतीको सम्बन्ध पहिले जस्तो रहँदैन । दुवै जना एक अर्काको बन्धनबाट बाहिर निस्कन चाहन्छन् । यो बेग्लै प्रश्न हो कि उनीहरूले त्यसरी निस्कनुपर्छ कि पर्दैन, उनीहरू निस्कन सक्छन् कि सक्दैनन् ? मार्गनका अनुसार संसार पुरुषहरूकै हो र महिलाहरू त्यसमा आफ्नो स्थान खोज्छन् । उनका अनुसार पुरुषले महिलालाई मात्र उपभोग वस्तु मानेको छ र महिलालाई यो कुरा महसुस पनि गराएको छ कि उनीहरूको जन्म आफ्नो श्रीमान्लाई खुसी तुल्याउन भएको हो ।






यद्यपि समय परिवर्तन हुँदै गएको छ । शिक्षाको प्रसारका कारण महिलाहरूमा सचेतता बढ्दै गएको छ र उनीहरूले आफ्नो हक अधिकारको सुनिश्चिता खोज्न थालेका छन् । बीसौं सताब्दीको अन्तिम दशकमा सम्बन्ध बिच्छेद पनि बढ्दै गएको छ । यसको प्रमुख कारण महिलाहरूले आफ्नो महत्त्वलाई महसुस गर्न थाल्नु नै हो । जसबाट उनीहरूका श्रीमान्को स्वाभिमानमा प्रभाव पर्न थालेको र त्यसको दुरगामी परिणाम स्वरूप सम्बन्ध बिच्छेदका घटना बढ्न थालेको छ ।






विकसित मुलुकमा विवाहित महिलाहरूलाई उनीहरूको अधिकारप्रति जागरूक गर्न कार्यशालाहरू आयोजित गरिन्छ । यस्तै कार्यशालामा मार्गनले भनेकी थिइन्, महिला दिदी-बहिनीहरू तपाईंको सबैभन्दा प्रभावशाली यौन इन्द्रीय....तपाईंको मस्तिष्क हो । उनले थपिन, महिलाहरूले आफ्नो श्रीमान्लाई खुसी तुल्याउन मात्र तिनीहरूसित सुत्नु हुँदैन । पुरुषको सबैभन्दा आवश्यक यौन इन्द्रीय, उसको आँखा हो । मार्गनका अनुसार जब श्रीमान्ले आफ्नी श्रीमतीसित सहवासको माग गर्छन्, तब उनको मागलाई स्वीकार गरी त्यसको प्रशंसा पनि गर्नुपर्छ । उनको इतिहास, उनको अतीतको बिर्सेर पनि चर्चा गर्नु हुँदैन । राम्रा-नराम्रा, ठूला-साना जस्ता उपलब्धि भए पनि आफ्नो श्रीमान्को प्रशंसा गर्नुपर्छ । स्वयंलाई आफ्नो श्रीमान्को स्वभावअनुसार ढाल्नुपर्छ र आफ्नो श्रीमान्का साना-ठूला सबै कुराको प्रशंसा गर्नुपर्छ ।






पुरुष सधैं आफू एकजना महिलासित मात्र सम्बन्ध राख्छु भन्छ तर अर्की महिलासित सम्बन्ध राख्न त्यत्तिकै सहज रूपमा अग्रसर हुन्छ । पति र पत्नीबीच सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा हो, उनीहरूको बिौद्धिक स्तरमा समानता दाम्पत्य जीवन तब मात्र सफल हुन्छ, जब सम्बन्धको आधार मित्रता हुन्छ, नकि व्यक्ति वा आदर्श । यहाँ प्रश्न उठ्छ- के सबै पुरुष मूर्तिसँग विवाह गर्न चाहन्छन् । के सबै पुुरुष चाहन्छन कि पूरा उमेर उसको हेरचाह ठीक त्यही रू पमा हुन्छ, जसरी बाल्यवस्थामा उसकी आमाले गर्थिन् ? विवाहसम्बन्धी अनुसन्धानकर्ताहरू भन्छन्— पुरुषहरू सुरु-सुरुमा आफ्नी प्रेमिका-पत्नीलाई उपहार प्रदान गर्छन् । पछि त्यही स्थितिमा परिवर्तन आउँछ । प्रेमी-पति नगद दिएर आफ्नी प्रेमिका वा पत्नीलाई रोजाइअनुरूपको सामग्री खरिद गर्न भन्छन् । अनुसन्धानअनुसार यदि तपाईं एउटी राम्री गृहिणी र सम्पन्न महिला बन्न चाहनुहुन्छ भने श्रीमान्का सामु उनी आफूमाथि हावी भएको अभिनय गर्नुपर्छ तर वास्तवमा उनीमाथि तपाईं आफैं हावी हुनुपर्छ तर यो कुराको जानकारी भने उनले पाउनु हुँदैन । उनमा भ्रम सिर्जना गरेर नै सुखी दाम्पत्य जीवनलाई अघि बढाउन सकिन्छ । श्रीमान्को आत्मसम्मानमा ठेस पुग्ने क्रियाकलापप्रति सचेत हुनु पनि उत्तिकै आवश्यक आवश्यक छ ।